كتيبهء سارگن دوم يا كتيبهء اورامان

كتيبهء سارگن دوم يا كتيبهء اورامان

كتيبهء تنگي ور در پاي كوه "شاهو" از كوه هاي كردستان و در ٣٥ كيلومتري غرب شهرستان " كامياران" در دره اي تنگ ميان سه روستا قرار دارد: 
روستاي "پالنگان" در شمال غربي كتيبه و درست در طرف ديگر دره، روستاي "تنگي ور" در نزديكي كتيبه و قسمت جنوبي كه كتيبه نام خود را از اين روستا گرفته و روستاي "يوزيدر" در قسمت جنوب شرقي كتيبه. اين درهء باريك، در واقع دژ طبيعي محكمي است كه تنها از دو راه ورود، مي توان به آن وارد شد. هنوز آثار سنگرهاي ديده باني در جاهايي از آن باقي مانده است كه با وجود صعب العبوري، امكان نفوذي به اين دژ بوده اند. 


كتيبه در ورودي جنوبي بر جانب راست قرار دارد و پس از طي ٢٠٠ متر، در ارتفاع حدوداً ٥٠ متري ديوار كنده شده است. اين حجاري كه كتيبه در آن قرار دارد، بصورت طاقي است تا كتيبه را از ناملايمات طبيعي محافظت كند. كتيبه به خط ميخي آشوري بر زمينهء نقش برجسته اي از سارگن دوم نوشته شده است. اين كتيبه سارگن را نشان مي دهد كه كلاهي مدور بر سر دارد. چهرهء او بصورت نيم رخ نشان داده شده است و داراي ريش بلند مجعد و موهاي پرپشت است كه از پشت روي گردنش ريخته اند. جامه اي بلند و شاهانه بر تن دارد و نيم تنه اي نيز روي آن پوشيده است. سارگن در دست راستش كه آن را بلند كرده است ماكت معبدي را دارد كه مي تواند معبد يكي از خداياني باشد كه در كتيبه نام برده است. اين نوشته شامل ٥٠ سطر و در منبعي ديگر ٤٦ سطر و در ابعاد ١٢٠*١٢٠ سانتي متر است. 
اين كتيبه نخستين بار در سال ١٣٤٧ توسط علي اكبر سرفراز مورد بررسي قرار گرفت و از روي آن اسلايدهايي تهيه شد. دكتر ولان، ترجمهء كتيبه را از روي ٢٢ اسلايد به دشواري انجام داد و آن  را به ٥ قسمت تقسيم نمود:
١-نيايش خداوندان آشوري(خطوط ١٠-١)
٢-نام و عنوان هاي سارگن دوم(خطوط ١١و ١٢)
٣-كارهاي بزرگ سارگن دوم در دوران پادشاهي اش( خطوط ٣٦-١٣)
٤-شرح لشكركشي به سرزمين كارالا*(خطوط ٤٤-٣٧)
٥-ايجاد كتيبه و شايد تقديس و نفرين (خطوط ٤٥و ٤٦)
لازم به ذكر است كه اين كتيبه تا به امروز به طور كامل ترجمه نشده است. 
اين كتيبه و نقش برجسته با دو كتيبهء ديگر مربوط به سارگن دوم به نام هاي سنگ استيل در قبرس و سنگ استيل در نجف آباد كرمانشاه، قابل مقايسه است و موارد مشترك زيادي دارد. 

* كارالا: سرزميني كه در كوه هاي زاگرس و در جهت شرق امپراتوري آشور قرار داشت. ال. د. ليوان، در بررسي جغرافيايي منطقهء زاگرس در دورهء جديد امپراتوري آشور، محل كارالا را "منطقه اي از درياچهء زريبار(زريوار) مريوان حدس زده است. درياچهء زريبار در ٧٥ كيلومتري جنوب شرقي سنگ نوشته قرار دارد.