نويسنده: خوزه انسور
تاريخ مقاله ٢٨/فوريه/ ٢٠١٧
تحقيقات باستان شناسي از كشف غير منتظره يك كاخ باستاني آشوري در زير مقبره يونس نبي خبر مي دهد، مقبره اي كه در سال ٢٠١٤ توسط داعش تخريب شد. با كشف اين كاخ باستان شناسان اميدوارند اطلاعات ارزشمندي براي درك بهتر نخستين امپراتوري بزرگ جهان بدست آورند.
اين مقبره در بالاي تپه اي در شرق موصل در منطقه اي به نام تپه نبي يونس قرار دارد. اين تپه يكي از دو تپه اي است كه قسمتي از پايتخت آشوري ها يعني نينوا را تشكيل مي داد. نيروهاي ارتش عراق با وجود تخريب منطقه توسط داعش موفق شدند كه اين منطقه را از اين گروه تروريستي باز پس بگيرند.
اما باستان شناسان محلي گزارش داده اند كه در زير مقبرهء يونس نبي يا بهتر بگوييم در زير آنچه از اين مقبره باقيمانده است، نيروهاي داعش تونلي حفاري نمونده و به قصر كشف نشده و دست نخورده آشوري متعلق به سال ٦٠٠ قبل از ميلاد رسيده اند.
قابل ذكر است كه حفاري هاي محدودي توسط عثماني ها در سال ١٨٥٢ در موصل انجام گرفته است كه در سال ١٩٥٠ سازمان هاي عراقي از آنها بازديد به عمل آورده اند. اما هيچ يك از دو تيم هرگز به قصر فوق نرسيده اند. باستان شناس عراقي، خانم ليلا صالح مي گويد:" حتي نمي توانم تصور كنم زماني كه نيروهاي داعش به اين اعماق رسيده اند چه چيزهايي ممكن است كشف كرده باشند."
اين يكي از نخستين نمونه هاي استفاده داعش از تونل براي رسيدن به آثار باستاني و غارت اين آثار است.
در يكي از اين تونل ها، خانم ليلا صالح به يك سنگ مرمر، از زمان شاه اسرحدون رسيده است كه با خط ميخي بر روي آن نوشته شده است و به سال ٦٧٢ قبل از ميلاد مي رسد.
اگرچه نام خود پادشاه بر روي كتيبه ديده نمي شود اما يكي از تاريخ دانان با ديدن تصاوير گرفته شده از كتيبه و مطالعه بر روي خطوط ميخي، و از روي شواهد ياد شده در كتيبه مثل بازسازي بابل كه در زمان سناخريب انجام گرفته، اين كاخ را متعلق به او مي داند، اسرحدون آن را بازسازي كرده و گسترش داده و دوباره در زمان آشورباني پال كبير بازسازي شده است و تا زمان سقوط تراژديك نينوا در ٦١٢ قبل از ميلاد مورد استفاده قرار گرفته است.
قابل ذكر است كه تنها تعداد انگشت شماري از كتيبه ها با خط ميخي با چنين شرايط يافت مي شوند كه بيشتر آنها در تپهء دوم در شمال نبي يونس در كوينجيك واقع شده اند.
در قسمت ديگر تونل آنها يك حجاري متعلق به يك نيمه الهه را كشف كرده اند كه الهه آب حيات است و مسئوليت محافظت و مراقبت از انسانها را بر عهده دارد.
پرفسور النور رابسون، رئيس مؤسسه بريتانيايي مطالعات عراق مي گويد:" من تا بحال حجاري به اين عظمت نديده بودم." او عقيده دارد كه اين حجاري احتمالا قسمت زنانهء كاخ را تزئين مي كرده است. تخريب داعش در واقع منجر به پيدا شدن اين اشياء ارزشمند شده كه حتي در وهم نمي گنجند.
خانم صالح متصدي سابق موزهء موصل است كه بر يك تيم پنج نفره نظارت دارد و كار آنها بررسي اوروژانسي آن منطقه است. او معتقد است كه متاسفانه داعش پيش از رسيدن نيروهاي ارتش عراق به قسمت هاي شرقي شهر هزاران اثر با ارزش را از آنجا با خود برده است.
او همچنين در طي يك تماس تلفني از موصل در هفتهء گذشته گفت:" به احتمال زياد داعش بسياري از آثار باستاني مانند سفالينه ها و اشياء كوچكتر را با خود برده اند تا آنها را بصورت غيرقانوني بفروش برسانند و آنچه از دزدي آنها بر جاي مانده است مورد مطالعه قرار خواهد گرفت تا اطلاعات لازم از زمان امپراتوري با عظمت آشور بدست بيايد.
همچنين او هشدار داده كه تونل هاي حفاري شده توسط داعش، نا امن بوده و احتمال آن مي رود كه در هفته هاي آتي ريزش كنند و اين باعث دفن و حتي از بين رفتن آثار كشف شده خواهد شد.
كارشناسان از مؤسسهء بريتانيايي مطالعات عراق در كنار تيم هاي بين الملل در حال مناقصه براي كمك كردن به باستان شناسان محلي هستند تا سايت را تبديل به محل امني براي جمع آوري اطلاعات نمايند. همچنين يونسكو در حال برگزاري يك جلسه در پاريس مي باشد تا گروه انتخابي خود را در همين ماه ( مارچ ٢٠١٧) به محل سايت ارسال نمايد.
متاسفانه داعش ديگر نشانه هاي كليدي در موصل را كه مربوط به پرستشگاه ها و زيارتگاه ها بوده اند را نابود كرده است زيرا آنها را مغاير با سنت هاي اسلامي مي دانسته اند. اين گروه عقيده دارند حرمت گذاشتن به مقابر و اثارباستاني ديگر اديان و اقوام بر خلاف آموزه هاي اسلامي است.
اخيرا گزارشي توسط اقليم كردستان منتشر شده است كه فهرست ١٠٠ ساختمان مقدس آسيب ديده و يا از روي نقشه محو شده در طول تجاوز دو سه سالهء داعش را شامل ميشود. همچنين آنها در طول اين دو سال و اندي كه قدرت را در دست داشتند تمام موزه ها و اماكن فرهنگي را بسته اند. بسياري از باستان شناسان و تاريخ دانان خود را پنهان كرده اند و اگر تصميم به ماندن در شهر كرده اند از ترس جان خانواده هاي خود، آثار خود را پنهان كرده و در مورد تخصص خود دروغ گفته اند.
دست اخر آنكه آنچه در طبقات پايين تر زمين وجود دارد تاريخ عظيم اولين امپراتوري جهان است كه همانند نقشهء گنج خزانه اي در اوج شكوفايي ارزشمند و گران بها مي باشد.
منبع:
http://www.telegraph.co.uk/news/2017/02/27/previously-untouched-600bc-palace-discovered-shrine-demolished/