زندگي اجتماعي آشوريها،قسمت اول: جامعه،خانه و خانواده
هرچند كه زندگي روزمره يك فرد آشوري از طبقه بالا با يك فرد عادي متفاوت بود،معهذا در غالب موارد با هم اشتراك داشتند.جامعه بين النهرين در مراحل اوليه،نوعي تقسيم سه گانه را بين اعضايش شاهد شد.بين انسان آزاد و يك برده،ارزش طبقه اي حكمفرمايي ميكرد.از زمان حمورابي به بعد يعني در حدود صده هجدهم قبل از ميلاد،اين طبقه داراي ارزش جزئي بود.انسان آزاد بر قله برج جامعه قرار داشت.انسان آزاد يعني كسي كه جزو اموال ديگري محسوب نگردد.يك فرد آزاد در جامعه آشور،تنها تابع قانون بود و بس ليكن در دربار و ساير دستگاههاي دولتي،ارزش برتر از يك برده داشت.
در آشور كهن،اساس خانواده را ازدواج تشكيل مي داد.ازدواج يك امر قانوني و شرعي بشمار مي رفت ليك انتخاب همسر از بين برده ها بعنوان صيغه آزاد بود.دختر تا قبل از ازدواج،تحت سرپرستي پدر قرار ميگرفت و آن مرد ميتوانست دخترش را بصلاحديد خود،شوهر دهد.حتي اگر دختر در خدمت يك طرف ثالث قرار مي گرفت،يعني اگر بعنوان مثال مانند گروگان در ازاي دين پدر در خانه طلبكار بسر ميبرد و در همان اوان پدرش فوت مي كرد،باز دختر اختياري در انتخاب شوهر نداشت و طلبكار مجاز بود كه با دختر در صورت نداشتن پدر يا برادر بدلخواه رفتار نمايد.ازدواج بدنبال نامزدي صورت ميگرفت و طي آن شوهر آتي،عطر و گلاب بر سر عروس ريخته و هدايايي به او تقديم مي كرد.از آن لحظه ببعد دختر جزو اعضاي خانه شوهر آتي در مي آمد و اگر احياناً شوهر آتي بعللي بدرود زندگي ميگفت،دختر با يكي از برادران او ازدواج مي كرد و اگر مرد برادر نمي داشت،دختر با يكي از اقوام نزديك او مزاوجت مي نمود.اين رسم با دقت كامل اجرا مي شد.اما اگر پدر دختر خويش را از گرو خارج كرده و به خانه خود مي برد،باز اختياردار او ميگشت.در صورتي كه احياناً دختر فوت كرده و نامزدش حاضر به ازدواج يكي از خواهران او نمي گشت،تمام هداياي خود را جز خوراكي ها پس مي گرفت.
ازدواج واقعي،بطوريكه جريان آن بر الواح نوشته شده است،بصورت تسليم زن به شوهر صورت مي گرفت.چنانچه هردو نفر آنها از طبقه آزاد محسوب مي شدند،شوهر در حضور شهود،حجاب بر چهره همسرش انداخته و مي گفت:او همسر من است. البته انداختن حجاب در وقت عقد مرسوم بوده و بعدها برداشته مي شد.زندگي زناشويي ميتوانست يا شامل اقامت زن در خانه پدري و يا رفتن به خانه شوهر باشد.در صورت اول،شوهر مبلغي به همسرش مي پرداخت كه به "دوماكي"مشهور بود و اگر شوهر فوت ميكرد،اين مبلغ جزو اموال بيوه زن مي ماند ولي مشروط به اينكه بچه نمي داشت.البته زن مجاز بود كه دوماكي را بطور كامل و يا جزئي خرج كند.اما اگر زن و شوهر تشكيل خانه و زندگي مجزايي را مي دادند،زن "شير-كوئي" با خود به خانه شوهر مي برد.اين كلمه در زمان حمورابي به "شريكتو"تغيير يافت و همان جهيزيه امروزي مي باشد."شير كو" همراه با هدايايي كه عروس دريافت مي نمود،اموال مطلق فرزندانش باقي ميماند و برادران شوهر حق ادعائي نسبت به آنها نداشتند.چنانچه شوهر پيش از زن بدرود زندگي مي گفت،بيوه اش كماكان در خانه او بسر مي برد و فرزندانش از او مراقبت مي نمودند اما در صورتي كه از شوهر قبلي خود فرزنداني مي داشت،فرزندان ذكور ازدواج ثانوي مي توانستند او را بعنوان سلب مسوليت از خويشتن از خانه طرد نمايند.